Pierwszym etapem w rozwoju dysplazji jest stan zapalny chrząstki stawowej, wady w rozwoju chrząstki (mogą być odziedziczone), zła biomechanika nieprawidłowo rozwiniętego stawu biodrowego. Urazowe złamanie stawu poprzez uszkodzenie ciągłości chrząstki również sprzyja rozwojowi dysplazji. Przy uszkodzeniu chrząstki uwalniane jest do stawu dużo enzymów rozkładających chrząstkę. Enzymy te degradują i zmniejszają syntezę ważnych cząsteczek – proteoglikanów, które tworzą chrząstkę szklistą. Powoduje to, że chrząstka taka traci gęstość i elastyczność, które to cechy są ważne przy absorpcji obciążeń mechanicznych rozłożonych w poprzek stawu podczas poruszania się psa. Ostatecznie jest większy wyciek enzymów do płynu stawowego i niszczenie glikozaminoglikanów oraz kwasu hialuronowego, które są ważnymi prekursorami i tworzą proteoglikany chrząstki. Zdolność do „smarowania” stawu jest tracona, płyn stawowy na skutek stanu zapalnego traci zdolność do właściwego odżywiania chrząstki poprzez osłabienie wymiany składników odżywczych między nim a komórkami chrząstki. W dalszej kolejności uszkodzenie stawu rozprzestrzenia się na błonę maziową wyścielającą torebkę stawową, dochodzi do jeszcze większego wydzielania enzymów i powiększenia stanu zapalnego. Pełna utrata grubości chrząstki „odsłania” zakończenia nerwowe w tkance podchrzęstnej co powoduje ból. Organizm psa próbując ustabilizować staw aby zmniejszyć ból wytwarza nową kość na powierzchni wspólnej torebki stawowej i więzadeł (kostne ostrogi). Pogrubiona jest także torebka stawowa oraz zmniejszony zostaje zakres ruchu.

Bardzo ważne jest rozróżnienie między radiograficzną dysplazją (gdzie na RTG są zauważalne zmiany ale pies nie wykazuje żadnych objawów tych zmian) a dysplazja kliniczną (gdzie pies kuleje, występuje sztywność oraz dyskomfort i zapalenie stawów, szczególnie w młodym wieku). Wiele psów z radiograficzną dysplazją nigdy nie wykazuje żadnych objawów tej choroby, nawet w podeszłym wieku.

Głównym czynnikiem w rozwoju klinicznej dysplazji są warunki środowiskowe a nie genetyczne (czynnik genetyczny to tylko około 30-35%). Nadwaga, nadmierne ćwiczenia fizyczne w młodym wieku, nieodpowiednia dieta znacznie zwiększają szanse psa na rozwinięcie się dysplazji u niego, szczególnie w przypadku psów dużych, ciężkich ras o powolnym wzroście kośćca.

Lagotto romagnolo jako rasa nie jest predysponowany do dysplazji stawów biodrowych. Szczenięta szybko rosną, są zwinne, o lekkim kośćcu w stosunku do ich wielkości. Jeśli odchowywane są poprawnie, istnieje niewielkie ryzyko na rozwój u nich klinicznej dysplazji stawu biodrowego.

Zaleca się aby psy zakwalifikowane do hodowli były badane w kierunku dysplazji przed ich użyciem w hodowli.